Smarter ways to increase urban density.
—Interview by Baldur Arnarson baldura@mbl.is
published on Icelandic newspaper Morgunblaðið
January 4th, 2025
www.mbl.is
published on Icelandic newspaper Morgunblaðið
January 4th, 2025
www.mbl.is
Rafael graduated in Architecture and Urban Planning from the Brazilian EA-UFMG, and completed an MA in real estate from the Faculty of Economics of the Universidad de Barcelona.
Rafael received an award for his graduation project in Brazil and on that occasion met the Icelandic architect Pálmar Kristmundsson, from PK Arkitektar. They struck up a friendship and Rafael came to Iceland in 2006, initially to work for three months, but fate took a different turn. Rafael has an Icelandic partner, Erna Hreinsdóttir, and together they have a daughter, Flóra, aged 12.
Rafael has worked as an architect around the world and in 2020 he founded the firm Jörp together with Jóhann Örn Logason. Rafael has also recently worked with the firm DPZ CoDesign, one of the most influential urban planning agencies in the United States, on various projects in North America.
Rafael contacted a journalist late last summer in connection with Morgunblaðið's coverage of urban densification. Since then, the debate has taken off and many have commented on the impact that urban densification has had on the appearance of the capital region, especially Reykjavík, and Rafael turns out to have strong opinions on the matter.
There is a lot of discussion in Iceland about the pros and cons of increasing urban density. One such example is the new warehouse in Álfabakki in Suður-Mjódd. What is your opinion of the architecture that has resulted from this policy in the last 10-15 years?
It’s great when a project like this warehouse becomes a hot topic, because something really serious is going on in the built environment here and there should be way more discussion about it to bring conversation to a higher level. How is it going? How could it be fixed? How could it be better? I thought talking to you would be a good start.
When I first set foot in Iceland in 2006, Reykjavík felt like a world-class design hub. I came to work at the internationally acclaimed PK Arkitektar, and in my first week I saw an outstanding LHI product design exhibition. There was a vibrant art, music and fashion scene. I was coming from a year in NYC and Berlin, and Reykjavík felt just as edgy and sophisticated.
Since then, the city has experienced significant growth and development. Unfortunately, much of this development has resulted in neighborhoods dominated by cold multicolored boxy buildings shaped around parking lots. Buildings without any connection to Iceland's rich tradition of warm, human-scale architecture. It’s sad that the country’s renowned creativity and uniqueness are not reflected in its urban landscape.
What is the possible reason?
I can guess a few things. One is that regulation is shaping the buildings, more so than designers. There’s an incentive to bundle lots together and make large building blocks, because for example when you need an elevator you want to amortize this cost between as many apartments as possible. The financial system also favors large projects. For a bank it’s more efficient to finance a big building than a small one. In this environment the architect plays a very small role in residential design. Once the building code is met and the building program and materials are picked to fit in the contractor’s spreadsheet, there’s not much left to “design”. Maybe picking a color for the balconies. At the same time many contractors think architects are egotistic artists who will create some expensive artwork at their expense.
Is there a solution?
I’ve been working in the U.S. a lot lately and there they’re facing a very similar problem due to regulation. You can either build a suburban single family house or a 6+ story building block, but anything in between is almost impossible to build. So there’s a lot of these multicolored blocks with 200 apartments and no mid-sized buildings. I’ve been working with some of the incredibly smart urban planners who founded the Congress for the New Urbanism, a movement started in the 90s on a mission to fix suburbia. One of the things they advocate for is “Missing Middle Housing,” which means small, simple multifamily buildings. Very much like what you’ll find in Hlíðar, Vesturbær, Þingholti, etc. These buildings offer the kind of gentle density that creates pleasant streets to walk on while ensuring every unit gets enough daylight and cross-ventilation. They can be built more cheaply, with minimal common areas, corridors and no elevators. They’re also not so dense as to create a parking problem. Big buildings result in big parking lots or expensive underground parking, while medium density can accommodate cars along the streets or discreetly tucked in between houses. So you get a better frontage, a friendly transition between sidewalk and building, from public to private.
Creating incentives for small, grassroots development instead of massive boring blocks could be at least part of the solution. If you look at how cities like Paris and Barcelona were increasing density in the late 1800s, there were thousands of small developers. Families would develop a building with a few units, live in one and rent the remaining ones. That’s also a fantastic affordability hack. If you have means to get a construction loan you can build your own home attached to an income-generating asset. And for people with lesser means, a lot of low cost rental units are created.
This results in a community-shaped urban landscape. People are building the place they want to live in. Of course this has to be carried out under a smart city-wide code. Not a very restrictive one, but one that makes sense in the grand scheme, preventing aberrations but elevating the baseline quality. And also preserving the syntax that gives the city its identity.
But neighbors can always complain about poor design, right?
The complaint system, “skipulag í kynningu”, doesn’t necessarily make shaping the city a more inclusive process, and surely doesn’t prevent poor design. Only the complainers, the so-called NIMBYs, are motivated to express their opinion. People in favor of a project can’t be bothered to comment, so the City gets distorted statistics on the popularity of proposals. If 5 people are against a project and 50 are in favor, the City will most likely only hear about the 5 complaints because the other 50 aren’t going to bother manifesting their opinion. It creates a false impression of democratic planning.
A more effective approach would be to collect input from all stakeholders within a certain radius by requiring a vote for or against a proposal. Such data would give the City a more representative understanding of community sentiment. The current system turns every project into a fight. It has been in place for a long time, but everybody still seems to be dissatisfied with both the offerings in the property market and the urban quality of the new developments. Skipulag í kynningu isn’t exactly preventing the verktakablokk epidemic. In fact it might be contributing to it, because only big contractors have the resources to put up with the fight and the permitting process.
Maybe there should be a referendum to determine what kind of city people want. Do people want to live in verktakablokks, or do they want less density? Do people care about living in a charming neighborhood with pitched roofs and warm, humane architecture? Does everybody want to pay extra for an elevator? What percentage of the population is actually willing to live without a car in an arctic climate, and take the bus instead? A few well-formulated questions would help the City remove the guesswork and create a framework or a form-based code for the city the people really want.
Architects often assume that they know best, but it’s not rare that what architects like is very different from what the other 99% of the population consider good. And mistakes built in concrete last a long time and are pretty difficult to fix. I personally think Rvk should steer away from verktakablokks and preserve the precious identity that makes it Icelandic and unique. The colored roofs, the gentle density, the warm homes. But it would be interesting to find out what kind of city the majority of the population really wants.
What about affordable housing? Apartments in the areas of increased urban density, such as Hlíðarendi, are rarely affordable.
Increasing supply would naturally drive prices down. But even if the demand in Iceland is super high, the supply is choked. And over-regulation has a lot to do with it. It slows development down and makes projects more complicated and expensive.
In 2018 I won an RFP (request for proposals) with a scheme for very affordable apartments by Sjómannaskóli. The neighbors complained, deiliskipulag had to be reviewed a million times, and the City created so many obstacles. Six years later it still hasn’t been built. This delay makes the end product more expensive, because the cost of the work, taxes, fees, have been compounding for years. Expediting the bureaucracy and relaxing the regulation would most likely help increase the supply to meet the demand at a lower cost.
Artificial measures like capping the price, rent control etc sound like they work, but if you look at every place where it’s been tried you’ll see that they lead to unintended consequences and usually backfire. Barcelona is a good example: housing is absolutely unaffordable for the locals and they are blaming it on tourists and immigrants. But the reality is that excessive regulation—lengthy permit processes, mandatory below-market pricing for 30-50% of new apartments, and rent control—has discouraged residential development. Residential development slowed down to a halt around 2008 and still hasn’t picked up. With massive demand and no new supply prices shoot up.
Tokyo is arguably the only major capital without an affordability crisis today. The City fosters development by minimizing the regulation and constraints. While Tokyo’s approach sometimes might result in unattractive buildings, Iceland’s highly regulated environment produces buildings that are both unappealing and unaffordable.
Please explain how regulation is getting in the way.
The role of the regulator is to ensure quality and that things are done professionally and properly. But a lot of solutions that have worked well for centuries are now illegal, and the new buildings are not delivering the same quality.
I was looking at the original plans of our 80 year old house in Hliðar, and it’s a very basic hand-drawn document. The house is still standing and 4 families live happily in it and there’s no mold, no high heating cost, no roof leaks, the air quality is fine even though there’s no fancy ventilation system. But today it would have been illegal to build this house. You can’t have a walk-up apartment on the 3rd floor. The charming little balconies that give the building character wouldn’t meet the current code. The regulator today is micro-managing the whole process, they will look at the drawing set and ask you to change the font of the annotation on the drawing. While this overcomplicated system is working well for the big contractors, who can afford to navigate it, it isn’t making the buildings or the city any better.
Could greater emphasis on competitions among architects become a part of the solution?
Architecture competitions are a tremendous waste of intelligence and creativity in my opinion. In an interview for Metropolis, Rem Koolhaas calls them “a form of torture”. “No other profession would be willing to be humiliated to this extent, where somebody can tell you, ‘I really respect you, I think you’re an exceptional human being, so can you collaborate or participate with 19 other architects that are similarly amazing?’— in a project where you only have a 5% chance to get the building.”
If anything, competitions should only apply to civic buildings. We don’t need to add yet another layer of complexity and cost to the construction of residential buildings. Instead of wasting energy on competitions, more architects should be proactive and initiate their own small development projects, leveraging their creativity to find solutions for tricky infill projects, odd-shaped leftover lots, or adapting old buildings.
Instead of promoting competitions the City could create an environment that incentivizes and supports such initiatives. Reducing bureaucratic barriers, simplifying permitting processes, and offering grants or tax incentives, so that architects or literally anyone could play a role in shaping Reykjavik’s urban landscape. The result would be a more diverse, innovative, and contextually sensitive housing market.
Reykjavík has the opportunity to combine its rich traditions with modern ingenuity, creating a city that is both uniquely Icelandic and globally admired. By addressing some regulatory challenges and embracing small-scale, community-driven development, we can shape a more vibrant, inclusive, and beautiful urban landscape for future generations.
___
(original text in Icelandic)
Hægt að þétta byggð á betri hátt
Arkitektinn Rafael Campos de Pinho tekur á móti blaðamanni og ljósmyndara á heimili sínu í Hlíðunum. Samtalið hefst á að ræða skipulag íbúða í hverfinu, þar með taldar sérhæðir með stórum og björtum stofum og rúmgóðum herbergjum, og hvernig það er ólíkt skipulagi margra íbúða á þéttingarreitum. Slíkar íbúðir virðast ekki lengur vera byggðar.
Rafael lauk námi í arkitektúr og borgarskipulagi frá brasilíska háskólanum Escola de Arquitetura Universidade Federal de Minas (EA-UFMG, ásamt því að hafa lokið MA-námi í fasteignaviðskiptum frá hagfræðideild Universidad de Barcelona.
Rafael hlaut sérstaka viðurkenningu fyrir útskriftarverkefni sitt í Brasilíu og hitti við það tilefni íslenska arkitektinn Pálmar Kristmundsson, hjá PK arkitektum. Með þeim tókst vinskapur og kom Rafael til Íslands til að starfa í þrjá mánuði en örlögin tóku aðra stefnu. Rafael á nú íslenska sambýliskonu og dóttur.
Rafael hefur starfað sem arkitekt víða um heim og árið 2020 stofnaði hann stofuna Jörp ásamt Jóhanni Erni Logasyni. Þá hefur Rafael starfað að undanförnu með stofunni DPZ CoDesign, sem er þekkt fyrir borgarskipulag í Bandaríkjunum, við hin ýmsu verkefni í Norður-Ameríku.
Rafael hafði samband við blaðamann síðsumars í fyrra í tilefni af umfjöllun Morgunblaðsins um þéttingu byggðar. Síðan hefur umræðan farið á flug og margir tjáð sig um þau áhrif sem þétting byggðar hefur haft á ásýnd höfuðborgarsvæðisins, ekki síst Reykjavíkur, en Rafael reynist hafa sterkar skoðanir á málinu.
Nú er mikið rætt um kosti og galla þess að þétta byggð á höfuðborgarsvæðinu. Eitt slíkt dæmi er vöruhúsið í Álfabakka í Suður-Mjódd. Hvaða skoðun hefurðu á arkitektúrnum sem hefur leitt af þessari stefnu síðustu 10-15 ár?
„Það er frábært þegar verkefni eins og þetta vöruhús skapar mikla umræðu. Það eru enda alvarlegir hlutir að eiga sér stað við uppbyggingu íbúðarhúsnæðis [á höfuðborgarsvæðinu] og það ætti að fara fram miklu meiri umræða um hana til að koma samtalinu á hærra plan. Hvaða árangri skilar stefnan? Hvaða leiðir eru til úrbóta? Mér datt í hug að það væri góð byrjun að ræða við þig.
Þegar ég kom fyrst til Íslands árið 2006 fannst mér Reykjavík vera heimsklassa hönnunarmiðstöð. Ég hóf störf hjá hinum alþjóðlega viðurkenndu PK Arkitektum og fyrstu vikuna sá ég framúrskarandi útskriftarsýningu hjá Listaháskóla Íslands. Hér var lifandi lista-, tónlistar- og tískusena. Ég hafði verið ár í New York og Berlín og fannst Reykjavík vera allt eins framsækin og fáguð.
Síðan hefur borgin gengið í gegnum töluverðan vöxt og þróun. Því miður hefur þessi þróun leitt af sér hverfi sem einkennast af köldum og kassalegum byggingum sem eru mótaðar í kringum bílastæði. Byggingar sem eru án nokkurra tengsla við hina ríku hefð Íslendinga af hlýlegum arkitektúr á mannlegum skala. Það er dapurlegt að sköpunin og frumleikinn sem Íslendingar eru þekktir fyrir skuli ekki endurspeglast í borgarlandslaginu.“
Hvað kann að skýra það?
„Ætli það séu ekki nokkrir þættir. Einn þeirra er að regluverkið mótar byggingarnar meira en hönnuðirnir. Það er hvati til að sameina lóðir og byggja mikinn byggingarmassa. Því ef það þarf til dæmis að vera lyfta þykir æskilegt að geta deilt kostnaðinum á eins margar íbúðir og kostur er. Fjármálastofnanir kjósa einnig heldur stærri verkefni. Það er skilvirkara fyrir banka að fjármagna stór íbúðaverkefni en lítil. Í þessu umhverfi gegnir arkitektinn mjög veigalitlu hlutverki við hönnun íbúðarhúsnæðis. Þegar byggingarstaðlar hafa verið uppfylltir, og búið að laga verkáætlun og efnisval að viðskiptaáætlun verktakans, er ekki mikið eftir til að „hanna“. Kannski velja litinn á svalirnar. Samhliða er það viðhorf margra verktaka að arkitektar séu egóistar sem muni skapa dýra list á þeirra kostnað.“
Er lausn í sjónmáli?
„Ég hef mikið starfað í Bandaríkjunum að undanförnu og þar standa arkitektar frammi fyrir sambærilegum vandamálum vegna regluverksins. Valið stendur á milli þess að byggja hús fyrir eina fjölskyldu í úthverfi eða hús sem er sex hæðir eða hærra en allt annað á milli er nær útilokað að byggja. Því hafa verið byggð mörg háhýsi með 200 íbúðum en nær engar byggingar í millistærð. Ég hef starfað með nokkrum af þeim afskaplega færu hönnuðum borgarskipulags sem stofnuðu hreyfinguna Congress For the New Urbanism (CNU) á 10. áratugnum til að stuðla að úrbótum í úthverfunum. Eitt af því sem þau beittu sér helst fyrir var uppbygging húsa sem á ensku nefnast Missing Middle Housing en það eru byggingar fyrir margar fjölskyldur. Það er margt líkt með þeim húsum og því sem við sjáum til dæmis í Hlíðunum, Vesturbænum, Þingholtunum og víðar. Þessar byggingar bjóða upp á hóflegan þéttleika og skapa fallega götumynd en um leið er tryggt að sérhver íbúð fái næga dagsbirtu og loftræstingu. Slíkar íbúðir eru hagkvæmari í byggingu með því að lágmarka sameiginleg rými, ganga og lyftur. Slík byggð er heldur ekki svo þétt að hún skapi vandamál vegna bílastæða. Stórhýsi leiða af sér stór bílastæði, eða dýr bílastæðahús í kjallara, en þegar byggðin er með meðalþéttleika er hægt að leggja bílum við göturnar eða á milli húsanna svo að lítið fari fyrir þeim. Þannig er hægt að skapa betri framhliðar og vinaleg rými milli göngustéttar og byggingar, milli almannarýmis og einkarýmis.
Það gæti í öllu falli verið hluti af lausninni að stuðla að smærri grasrótarverkefnum í stað gríðarstórra og óspennandi íbúðablokka. Sé skoðað hvernig þéttleiki byggðar var aukinn í borgum eins og París eða Barcelona á síðari hluta 19. aldar kemur í ljós að þá voru þúsundir minni húsbyggjenda að byggja. Fjölskyldur reistu hús með fáum íbúðum, bjuggu í einni og leigðu út hinar. Það er einnig afar góð leið til að bjóða upp á hagkvæmt húsnæði. Sá sem fær framkvæmdalán getur þá byggt eigið heimili og íbúðir sem skapa leigutekjur. Með því eykst framboð af hagkvæmu leiguhúsnæði fyrir efnaminna fólk.
Það leiðir af sér borgarlandslag sem er mótað af samfélaginu. Að fólk geti byggt á stöðum þar sem það vill búa. Að sjálfsögðu þarf slík uppbygging að vera í takt við skynsamlegt regluverk sem tekur til allrar borgarinnar. Regluverk sem er ekki mjög hamlandi en skynsamlegt í stóra samhenginu. Slíkt kemur í veg fyrir frávik en eykur grunngæðin og varðveitir samræmið sem gefur borginni einkenni sín.“
En nú geta nágrannar alltaf kvartað undan slæmri hönnun, ekki satt?
„Umsagnarferlið „skipulag í kynningu“ þarf ekki að fela í sér aukna þátttöku borgaranna í mótun borgarinnar og það kemur svo sannarlega ekki í veg fyrir slæma hönnun. Aðeins þeir sem kvarta, ekki-í-mínum-bakgarði-fólkið, hafa hvata til að láta skoðun sína í ljós. Fólk sem er hlynnt verkefni hefur ekki fyrir því að láta skoðun sína í ljós og fyrir vikið gefur tölfræði athugasemda borgaryfirvöldum bjagaða mynd af vinsældum tillagna. Ef fimm eru andvígir verkefni og fimmtíu hlynntir því munu borgaryfirvöld líklegast aðeins heyra af þessum fimm sem kvörtuðu vegna þess að hinir fimmtíu munu ekki nenna að láta skoðun sína í ljós. Það gefur falska mynd af lýðræðislegu skipulagi.
Skilvirkari nálgun væri að leita viðbragða hjá öllum haghöfum innan viss radíuss [frá fyrirhuguðum framkvæmdastað] og fá þá til að lýsa sig fylgjandi eða mótfallna verkefninu. Slíkar upplýsingar myndu gefa borginni upplýsingar sem endurspegla betur viðhorf samfélagsins. Núverandi kerfi gerir sérhvert verkefni að deilumáli. Það hefur lengi verið við lýði en allir virðast vera ósáttir við framboðið á íbúðamarkaði og gæði nýrra verkefna. Skipulag í kynningu er ekki beinlínis að koma í veg fyrir verktakablokkafaraldurinn. Raunar gæti það átt sinn þátt í þeim faraldri enda hafa aðeins stóru verktakarnir ráð á að taka slaginn í leyfisveitingaferlinu.
Kannski ætti að fara fram atkvæðagreiðsla til að finna út hvernig borg fólk vill. Vill fólk búa í verktakablokkum eða vill það minni þéttleika? Vill fólk búa í aðlaðandi hverfum með hallandi þökum og hlýlegum arkitektúr? Vilja allir borga aukalega fyrir lyftu? Hversu hátt hlutfall íbúanna kýs raunverulega að lifa án bíls á þessari breiddargráðu og taka heldur strætisvagn? Vel útfærðar spurningar myndu auðvelda borginni að forðast ágiskanir og skapa umgjörð fyrir borgina um það skipulag sem fólk vill raunverulega.
Arkitektar halda oft að þeir viti betur. Það er hins vegar ekki óalgengt að það sem arkitektar vilja sé afar frábrugðið því sem hin 99 prósent íbúanna álíta vera gott. Og mistök sem eru byggð í steypu endast í langan tíma og það er býsna erfitt að gera úrbætur. Ég tel persónulega að Reykjavík ætti að taka stefnuna frá verktakablokkum og halda í hin dýrmætu einkenni sem gera hana íslenska og einstaka. Litrík þök, hóflegan þéttleika og hlýlega byggð. En það væri áhugavert að finna út hvers konar borg meirihluti íbúanna raunverulega vill.“
Hvað um hagkvæmt húsnæði? Nú eru nýjar íbúðir á þéttingarreitum sjaldan hagkvæmt húsnæði? Til dæmis er fermetraverð í nýja hverfinu á Hlíðarenda með því hæsta sem um getur.
„Aukið framboð myndi náttúrlega þrýsta verðinu niður. Það er mikil eftirspurn eftir íbúðarhúsnæði á Íslandi en framboðinu er hins vegar haldið niðri. Of íþyngjandi regluverk á mikinn þátt í því. Það hægir á uppbyggingu og gerir verkefni flóknari og dýrari.
Árið 2018 vann ég hugmyndasamkeppni um uppbyggingu hagkvæmra íbúða við Sjómannaskólann í Reykjavík. Nágrannar kvörtuðu, endurskoða þurfti deiliskipulagið ótal sinnum og borgin skapaði margar hindranir. Sex árum síðar hefur enn ekkert verið byggt. Þessar tafir munu þegar upp er staðið gera húsnæðið dýrara enda hefur kostnaður vegna vinnu, skatta og gjalda safnast saman árum saman. Það myndi ábyggilega stuðla að meira framboði á hagkvæmu húsnæði að draga úr skrifræðinu og slaka á regluverkinu.
Við fyrstu sýn mætti ætla að það gæti skilað árangri að setja verðþak á húsaleigu og svo framvegis en slíkar aðgerðir reynast hins vegar hafa haft ófyrirséðar afleiðingar og hafa jafnan haft þveröfug tilætluð áhrif. Barcelona er gott dæmi: íbúðarhúsnæði í borginni er með öllu á óviðráðanlegu verði fyrir heimamenn og þeir kenna ferðamönnum og innflytjendum um það. Raunin er hins vegar sú að útblásið regluverk, tímafrekt leyfisveitingaferli, krafa um að 30-50% nýrra íbúða séu undir markaðsverði og verðþak á leiguverð hafa dregið úr hvatanum til að byggja íbúðir. Árið 2008 var þetta farið að hægja á uppbyggingu íbúða í borginni sem hefur síðan ekki aukist á ný og samhliða mikilli eftirspurn og litlu sem engu framboði hefur verðið rokið upp.
Færa má rök fyrir því að Tókýó sé eina stóra höfuðborgin sem glímir ekki við vandamál vegna skorts á húsnæði á viðráðanlegu verði. Borgin styður við uppbyggingu húsnæðis með því að lágmarka regluverk og hindranir. Á meðan nálgun borgaryfirvalda í Tókýó kann stundum að leiða til óaðlaðandi bygginga þá leiðir hið mikla regluverk á Íslandi til bygginga sem eru hvorki aðlaðandi né á viðráðanlegu verði.“
Hvernig er regluverkið hindrun í þessu efni?
„Hlutverk þess sem setur regluverkið er að tryggja gæði og að unnið sé faglega og vel. Nú er hins vegar búið að banna margar lausnir sem hafa reynst vel öldum saman og gæði nýbygginga eru ekki jafn mikil og áður. Ég var að skoða upphaflegu teikningarnar að 80 ára gömlu húsi okkar í Hlíðunum en þær mjög einfaldar og handunnar. Húsið stendur enn og hér una fjórar fjölskyldur vel við sitt, hér er engin mygla, húshitunarkostnaður er ekki hár, þakið lekur ekki og loftgæðin eru góð enda þótt hér sé ekki fullkomið loftræstikerfi. Nú væri hins vegar óheimilt að byggja þetta hús. Það má ekki byggja svona þriggja hæða hús án lyftu. Litlu og sjarmerandi svalirnar sem gefa byggingunni karakter myndu ekki uppfylla núverandi reglur. Nú stýrir reglugjafinn öllu ferlinu í smæstu smáatriðum, hann mun yfirfara teikningarnar og biðja þig um að breyta leturgerðinni á textaskýringum. Þetta flókna kerfi kann að reynast stóru verktökunum vel, þeim sem hafa efni á að rata um það, en það gerir hvorki byggingarnar né borgina betri.“
Gæti meiri áhersla á samkeppnir meðal arkitekta orðið hluti af lausninni?
„Arkitektasamkeppnir eru að mínu mati stórkostleg sóun á vitsmunum og skapandi hæfileikum. Í viðtali við arkitektatímaritið Metropolis kallaði [hollenski arkitektinn og Harvard-prófessorinn] Rem Koolhass þær „birtingarmynd pyntinga“. „Engin önnur starfsstétt myndi sætta sig við slíka niðurlægingu þar sem einhver getur sagt við þig, ‚Ég ber mikla virðingu fyrir þér, held að þú sért framúrskarandi manneskja og því geturðu átt í samstarfi við 19 aðra arkitekta sem eru álíka frábærir?‘, í verkefni þar sem eru aðeins 5% líkur á að fá verkefnið.“
Ef eitthvað er ættu samkeppnir aðeins að eiga við opinberar byggingar. Við þurfum ekki á því að halda að bæta við öðru lagi af flækjustigi og kostnaði við uppbyggingu íbúðarbygginga. Í stað þess að sóa orku í samkeppnir ættu fleiri arkitektar að taka af skarið og hefja sín eigin smærri þróunarverkefni, nýta þannig skapandi hæfileika sína til að þétta byggð eða gera breytingar á eldri byggingum.
Í stað þess að ýta undir samkeppnir ætti Reykjavíkurborg að skapa umhverfi sem hvetur til slíks frumkvæðis. Fjarlægja hindranir skrifræðisins, einfalda leyfisveitingaferlið og bjóða upp á styrki eða skattalega hvata svo að arkitektar eða bókstaflega hver sem er geti komið að mótun borgarlandslagsins í Reykjavík,“ segir Rafael sem telur að niðurstaðan yrði fjölbreyttari húsnæðismarkaður og hönnun sem félli betur að umhverfinu.
„Reykjavík hefur tækifæri til að sameina sína ríku hefð og hugvitssemi nútímans og skapa þannig borg sem er í senn einstök á sinn íslenska hátt og mikils metin á alþjóðlegum vettvangi. Með því að takast á við nokkrar af áskorunum í regluverkinu og greiða götu minni verkefna sem samfélagið tekur þátt í að móta getum við skapað meira lifandi, inngildandi og fallegra borgarlandslag fyrir framtíðarkynslóðir,“ segir Rafael að lokum.